Xuất khẩu Việt Nam quá phụ thuộc vào Samsung

Kinh tế Việt Nam ngày càng phụ thuộc hơn vào Samsung khi những năm qua doanh nghiệp này xuất siêu lớn

Thời báo Kinh tế Sài Gòn dẫn Báo cáo thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2015 và 5 năm 2011-2015 mới được công bố tại Thường vụ Quốc hội cho hay, nhập siêu giai đoạn 2011-2015 chỉ còn 1,93% so với tổng kim ngạch xuất khẩu là do đóng góp của khối doanh nghiệp FDI.

Trong số này, chỉ riêng Samsung Vietnam đã có mức xuất siêu tăng vọt, từ 3,9 tỷ đô la Mỹ năm 2013 lên 6,5 tỷ đô la Mỹ năm 2014 và 11,1 tỷ đô la Mỹ năm 2015.

Các con số xuất siêu này góp phần cải thiện cân đối vĩ mô, vì trong giai đoạn 2006-2010, nhập siêu so với tổng kim ngạch xuất khẩu lên tới 22,4%

Samsung hiện có ba nhà máy tại Bắc Ninh và Thái Nguyên sản xuất điện thoại di động và một dự án tại TP.HCM khởi công vào tháng 5/2015 sản xuất sản phẩm điện tử gia dụng công nghệ cao .

Chỉ với hai nhà máy đã đi vào hoạt động tại Thái Nguyên và Bắc Ninh, hàng năm Samsung xuất khẩu hàng chục tỷ đô la Mỹ.

Chẳng hạn như năm 2014 tập đoàn này xuất khẩu 26,3 tỷ đô la Mỹ (bằng 17,5% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam) và năm 2015, con số này khoảng hơn 30 tỷ đô la Mỹ.

Đổi lại, Samsung cũng nhập khẩu rất lớn linh kiện để sản xuất vì tỷ lệ nội địa hóa linh kiện tại Việt Nam mới chiếm khoảng 36%.

Năm ngoái, với việc Samsung chiếm gần 20% giá trị xuất khẩu của Việt Nam, trang Nikkei Asia Review của Nhật Bản cũng bình luận rằng, kinh tế Việt Nam ngày càng phụ thuộc hơn Samsung.

Khi sự phụ thuộc ngày càng tăng, Việt Nam không hài lòng với tỷ lệ nội địa hóa trong các sản phẩm của Samsung và hãng đã tìm mua linh kiện từ một số nhà cung cấp Việt Nam, nhưng tới cuối năm 2014, 80% số linh kiện được sử dụng trong các sản phẩm của Samsung vẫn là từ các công ty Hàn Quốc.

Đại diện Bộ Công thương từng cho biết, Samsung Việt Nam là một trong những doanh nghiệp FDI đầu tư lớn tại Việt Nam với hệ thống 80 nhà cung cấp linh kiện, phụ tùng đến từ 9 quốc gia.

Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng cho Samsung hiện còn thấp, chiếm chưa đến 10%.

Giới phân tích cho rằng, tại Việt Nam, Samsung đã được nhận quá nhiều ưu đãi, trong đó có miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong vòng 30 năm kể từ ngày doanh nghiệp có doanh thu chịu thuế, miễn 4 năm đầu và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo nếu dự án đáp ứng đúng các tiêu chí công nghệ cao như cam kết.

Thậm chí, tỉnh Bắc Ninh tiếp tục giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp cho các công ty của Samsung sau khi hết điều kiện miễn giảm của Chính phủ, đó là chưa kể các điều kiện hạ tầng khác.

Tại Thái Nguyên và TP.HCM, doanh nghiệp này cũng được nhận những ưu đãi tương tự.

Một quan chức tại một định chế tài chính cho rằng những ưu đãi quá phóng khoáng này có thể coi là “thiếu công bằng” nếu xét trên quan điểm của các công ty nước ngoài khác.

Minh Thái (Tổng hợp)

---