'Trái tim hạt nhân của Iran' chỉ còn thoi thóp

Cuộc tấn công của Israel vào lãnh thổ Iran rạng sáng 13-6 được đánh giá là cuộc tấn công 'vô tiền khoáng hậu' với những hệ quả rất lâu dài đối với tình hình Trung Đông và thế giới.

Hình ảnh vệ tinh cơ sở Fordow của Iran ở phía đông bắc thành phố Qom - Ảnh: Maxar Technologies/AFP

Chiều 13-6, báo Times of Israel dẫn lời một quan chức an ninh Israel ẩn danh khẳng định cuộc tấn công vào chương trình hạt nhân và tên lửa của Iran đã được cơ quan tình báo Mossad của Tel Aviv chuẩn bị trong nhiều năm.

Cụ thể, các điệp viên Mossad đã bí mật thiết lập một căn cứ drone ở ngay sát sườn thủ đô Tehran (Iran). Số drone này được kích hoạt vào rạng sáng 13-6, tấn công các tổ hợp tên lửa đất đối đất của Iran.

Bên cạnh đó, nhiều phương tiện chở các tổ hợp khí tài của Israel đã được Mossad tuồn vào sâu trong lòng Iran. Những hệ thống này đã vô hiệu hóa hệ thống phòng không Iran và cho máy bay Israel ưu thế đường không và khả năng tự do tác chiến tại Iran. Những chi tiết này có nhiều điểm chung với chiến dịch "Mạng nhện" vừa được quân đội Ukraine thực hiện hồi đầu tháng 6.

Ông Muhanad Seloom, phó giáo sư ngành nghiên cứu an ninh chủ chốt tại Viện Nghiên cứu sau đại học Doha, đánh giá cuộc tấn công là màn thị uy sức mạnh tình báo và quân sự của Tel Aviv.

Sự ấn tượng của cuộc tấn công này không nằm ở chỗ Israel đã dùng vũ khí gì, mà là cách tình báo nước này nhận diện chính xác và tiến hành ám sát những mục tiêu chủ chốt. 

Tư lệnh Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran Hossein Salami, Tổng tham mưu trưởng lực lượng vũ trang Iran Mohammad Bagheri và nhiều nhà khoa học hạt nhân Iran nằm trong số những người thiệt mạng.

Trong khi đó, nhà nghiên cứu Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) Ali Akbar Dareini cảnh báo cuộc tấn công của Israel là "lời tuyên chiến với hậu quả khủng khiếp". Ông Dareini chỉ ra rằng dù cuộc tấn công đã tiêu diệt nhiều tướng lĩnh cấp cao Iran nhưng cấu trúc quân đội của nước này vẫn còn nguyên vẹn.

Trong khi đó, báo New York Times cho rằng dù Israel đã gây thiệt hại lớn với cơ sở hạt nhân chính của Iran tại thành phố Natanz và ám sát thành công nhiều nhà khoa học hạt nhân hàng đầu nước này thì cũng chưa hoàn thành mục tiêu "hủy diệt trái tim hạt nhân" của Iran.

Theo Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi, các cơ sở hạt nhân khác của Iran, đặc biệt là Fordow, vẫn còn nguyên vẹn. Cơ sở Fordow được đặt sâu trong lòng một quả núi, được thiết kế với tiêu chí cụ thể là Israel không thể tấn công. Nhiều quan chức Mỹ khẳng định Tel Aviv không sở hữu loại "bom phá boongke" có thể đánh đến cơ sở này.

Trước đây, Israel cũng từng thực hiện nhiều cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân và ám sát nhà khoa học hàng đầu của Iran. Tuy nhiên các nỗ lực này chỉ làm chậm đà phát triển hạt nhân của Iran đi một hai năm. Mỗi lần như vậy, sự phát triển hạt nhân của Iran luôn trở lại mạnh mẽ hơn. Do đó giới phân tích cho rằng nếu Fordow vẫn còn thì khả năng cao công nghệ chủ chốt cho chương trình hạt nhân của Iran cũng còn.

Ông Brett McGurk, điều phối viên vấn đề Trung Đông cho nhiều đời tổng thống Mỹ, đánh giá: "Nếu chưa loại bỏ Fordow, bạn chưa thể loại bỏ năng lực sản xuất nguyên liệu hạt nhân cấp độ vũ khí của họ".

---