Chỉ có ở Việt Nam: Dùng bao cát tích nước thủy điện

Chuyện lạ là do thiếu nước phát điện nên Thủy điện Za Hung đã dùng bao cát đắp lên ngay cửa xả tràn chính để giữ nước trên dòng sông A Vương.

Thủy điện Za Hung có dung tích hồ chứa trên 700.000 khối nước nằm trên dòng sông A Vương ở xã Zà Hung, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam, có tổng vốn đầu tư 600 tỷ đồng, công trình phát điện vào tháng 7/2009, cung cấp khoảng 130 triệu KWh/năm.

Do đang mùa khô hạn nên lượng nước đổ về lòng hồ Thủy điện Za Hung không đủ nước để phát điện nên phía lãnh đạo Thủy điện Za Hung đã nghĩ ra một "sáng kiến" dùng cát đổ vào từng bao ni lông rồi sắp xếp lên thành từng lớp ngay sáu cửa xả nước chính với chiều cao gần 1m nhằm nâng cao trình lên.

Tuy nhiên, hành động này khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép, ngoài ra còn khiến cho khu vực ruộng rẫy của người dân sông hai bên lòng hồ chứa có nguy cơ bị thiệt hại.

Theo người dân, việc dùng bao cát chặn dòng tích nước ngay cửa xả chính của Thủy điện Za Hung được tiến hành hơn 10 ngày qua rất hối hả.

Theo quan sát của phóng viên, hàng nghìn bao đất được xép chồng cao gần 1 mét làm chức năng chặn dòng nước đã lên cao hơn bờ đập chính. Trong khi đó, vùng hạ du của con sông này đang đối mặt với hạn hán.

Thủy điện Za Hung dùng bao cát sắp thành từng lớp với chiều cao gần 1m ngay trên cửa xả chính của nhà máy để giữ nước phát điện.

Theo một công nhân đang làm việc tại đây, đang hạn nên hồ chứa không đủ nước để chạy phát điện liên tục trong các ngày, do vậy lãnh đạo nhà máy cho nâng cao trình lên để tích trữ thêm được nhiều nước.  

Trao đổi với phóng viên về việc làm dùng bao cát chặn dòng tích nước của Thủy điện Za Hung, lãnh đạo Sở Công thương tỉnh Quảng Nam cho biết: "Các thủy điện muốn cơi nới cao trình đập phải có sự đồng ý của Bộ Công thương. Trước tiên phải báo cáo với Sở.

Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn có trách nhiệm đánh giá tác động môi trường về việc nâng cao mực nước lòng hồ sẽ ảnh hưởng như thế nào sau đó mới gửi văn bản xin phép Bộ. Đến nay, Sở vẫn chưa nhận được báo cáo nào của Thủy điện Za Hung về việc cơi nới đập".

Trao đổi với phóng viên Báo Đất Việt, việc dùng bao cát để chắn dòng ngay trên cửa xả nước chính của đập tràn là không đúng kỹ thuật sẽ không chịu được dòng nước chảy, ông Nguyễn Huy Vinh, Giám đốc Thủy điện Za Hung cho rằng:

"Đúng rồi, đây là làm thử nghiệm mà. Làm thử nghiệm nên vừa rồi nhà máy cho dâng thử nước trong lòng hồ chứa lên thì nước xô trôi luôn một cửa rồi nên không làm nữa. Mình làm thử nghiệm nên coi thử dung tích hồ thế nào vì hiện tại cát bồi lắng trong lòng hồ chứa nhiều quá nên khi xả nước phát điện là hết nước đến mực nước chết liền.

Nên làm thử nghiệm chắn bao cát xem có hiệu quả không để làm hoàn chỉnh thủ tục rồi mới xin phép cơ quan chức năng làm chính. Chứ làm kiên cố là phải bổ bê tông vì khoảng rộng của mỗi cửa xả là 15m – 16m như vậy mà làm bao cát thì sao được nên vừa rồi nước chảy mạnh quá cuốn trôi hết một cửa bao cát chồng lên rồi".

Ông Nguyễn Huy Vinh, giám đốc Thủy điện Za Hung cho rằng đây chỉ là đề tài nghiên cứu đang được thử nghiệm....

Lý giải nguyên nhân lượng cát đổ về lòng hồ nhiều làm cho mức nước chứa trong lòng hồ dâng lên tràn qua cửa xả chính của thủy điện, ông Nguyễn Huy Vinh nói:

"Do tình trạng đào vàng sa khoáng ở thượng nguồn làm cho dòng sông đục, lượng cát đổ về lắng xuống đáy rất nhiều nên nước về rất ít dẫn đến khi chạy phát điện khoảng một giờ là xuống cao trình đến 2m nước ngay, xuống rất sâu nên tổn thất rất lớn. Vậy tôi đang nghiên cứu đề tài coi thử nếu hiệu quả cao thì làm còn không hiệu quả cao sẽ không làm".

Ông Vinh còn cho rằng: "Nếu nói thủy điện dùng bao cát chặn dòng làm ảnh hưởng đến đất của dân là không đúng vì chúng tôi đã đền bù đúng mực nước dâng trong lòng hồ là 5m, nói ảnh hưởng đất là nói quá đáng".

Trả lời câu hỏi việc dùng bao cát chặn ngay cửa xả chính sẽ tích thêm được bao nhiêu mét khối nước nhưng Vinh nói đang tính toán vì đề tài hiệu quả mới làm, do còn đang nghiên cứu nếu còn làm bừa làm bãi cũng không được.

Hồng Sơn

---